Cukrzyca
Czym jest i jakie są jej objawy?
Cukrzyca jest chorobą metaboliczną
Definicja cukrzycy powstała pod koniec XX wieku. Opisuje ona cukrzycę jako GRUPĘ chorób metabolicznych, w których występuje wysoki poziom glukozy we krwi (hiperglikemia). Hiperglikemia może mieć różne przyczyny: zaburzenie wydzielania insuliny, która pozwala komórkom naszego organizmu wykorzystać glukozę z krwi jako źródło energii lub błędne działanie insuliny. Długotrwały stan wysokiego poziomu glukozy we krwi (hiperglikemii) może powodować uszkodzenie, zaburzenie pracy a nawet niewydolność wielu narządów, zwłaszcza oczu, nerek, nerwów upośledzając czucie, serca i naczyń krwionośny. Mimo, że nasz organizm głównie pozyskuje energię z glukozy i jest ona mu potrzebna to jej nadmiar jest niezwykle toksyczny.
Warto zaznaczyć, że definicja podkreśla, że cukrzyca nie jest prostą chorobą ale grupą chorób ze wspólnym występowaniem hiperglikemii.
Podział cukrzycy
W 2003 roku Amerykańskie Towarzystwo Diabetologiczne (ang. American Diabetes Association, ADA) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Healthy Organisation, WHO) przedstawiły etiologiczną klasyfikację cukrzycy. Wyróżnili 4 typy cukrzycy:
Cukrzyca typu 1
- stanowi 5% wszystkich przypadków zachorowania na cukrzycę
- 85% przypadków zachorowania wśród dzieci i młodzieży do 20 r.ż.
Charakteryzuje się ona całkowitym zniszczeniem komórek β wysp trzustkowych, co prowadzi do bezwzględnego niedoboru insuliny w organizmie. Może być wywołana procesem immunologicznym lub idiopatycznym (nie znane pochodzenie). Występuje głównie u osób młodych.
Cukrzyca typu 2
- stanowi 90-95% wszystkich przypadków zachorowania na cukrzycę
- większość przypadków zachorowania to osoby dorosłe i starsze
Główną przyczyną cukrzycy typu 2 jest zmniejszenie wrażliwości tkanek na działanie insuliny (tzw. insulinooporność) oraz zaburzenie funkcji wydzielniczej komórek β wysp trzustkowych. W tym typie cukrzycy dochodzi możemy zaobserwować następujące zmiany od dominującej insulinooporności ze względnym niedoborem insuliny po dominującego upośledzenia wydzielania insuliny z równoczesnym występowaniem inslinoopornością.
Cukrzyca ciążowa
- w populacji Europy 3-5% kobiet w ciąży choruje na cukrzycę ciążową
Jest każdym zaburzeniem tolerancji glukozy stwierdzonym po raz pierwszy lub rozpoczynającym się w czasie ciąży.
Możemy rozróżnić dwa rodzaje cukrzycy ciążowej:
- cukrzyca, występuje u pacjentki niezależnie od ciąży, gdy została świeżo rozpoznana, przez lekarza prowadzącego lub położną,
- cukrzyca ciążowa, najczęstszy typ, z zaburzeniem metabolizmu glukozy spowodowanym przez ciążę, które po jej zakończeniu samoistnie ustępują. Kobiety, które przeszły ten typ cukrzycy znajdują się w grupie ryzyka cukrzycy typu 2 po 15-20 latach.
Warto zaznaczyć, że w 2 i 3 trymestrze ciąży, występuje fizjologiczne zmniejszenie wrażliwości na insulinę i pogorszenie tolerancji glukozy. Jednak u ciężarnych z cukrzycą ten stan ulega pogłębieniu i negatywnie wpływa na stan zdrowotny matki oraz rozwijającego się dziecka.
Cukrzyca nieznanym pochodzeniu
Cukrzyca jest wywołana przez różne czynniki, takie jak:
- zmiany genetyczne funkcji komórek β,
- zmiany genetyczne działania insuliny (jej budowa jest zmieniona),
- schorzenia zewnątrzwydzielniczej części trzustki (wydzielanie enzymów trawiennych do przewodu pokarmowego, może uszkodzić trzustkę poprzez jej nadtrawienie),
- endokrynopatie (zaburzenia hormonalne),
- leki i substancje chemiczne,
- zakażenia,
- rzadkie postacie cukrzycy wywołane procesem immunologicznych (organizm nie rozpoznaje komórek własnej trzustki i zaczyna je zwalczać jak obce komórki),
- inne zespoły genetyczne związane z cukrzycą.
Bibliografia
1. Fabian W, Koziarska-Rościszewska M, Szymczyk I. Cukrzyca. Warszawa: PZWL; 2008
2. Tatoń J, Czech A, Bernas M. Diabetologia Kliniczna. Warszawa: PZWL; 2008.
3. Sieradzki Jacek (red.). Diabetologia. Tom 1. Gdańsk: VIA MEDICA; 2006